มะขามย่าน

ชื่อสมุนไพร
มะขามย่าน
ชื่อวิทยาศาสตร์
Tamarindus indice L.
ชื่อวงศ์
FABACEAE (LEGUMINOSAE-CAESALPINIOIDEAE)
ชื่อสามัญ
Indian date, Tamarind.
ชื่ออื่นๆ
ม่องโคล้ง (กาญจนบุรี), มอดเล ส่ามอเกล หมากแกง (แม่ฮ่องสอน), อำเปียล (สุรินทร์), ตะลูบ (นครราชสีมา)
สรรพคุณ
- ใบ รสเปรี้ยวฝาด ใช้เป็นยาแก้ไอ แก้โรคบิด ฟอกโลหิต ขับลมในลำไส้ รักษาหวัด ขับเหงื่อ เป็นยาถ่าย ยาระบาย แก้ตามัว หยอดตารักษาเยื่อตาอักเสบ, ใบอ่อน นำมาต้มเอาน้ำโกรกศึรษะแก้หวัด คัดจมูก
- ผลหรือฝักดิบ รสเปรี้ยว ช่วยฟอกเลือดและลดความอ้วน เป็นยาระบาย ช่วยลดอุณหภูมิในร่างกาย บรรเทาอาการไข้
- เนื้อในฝัก รสเปรี้ยว เป็นยาระบาย แก้ท้องผูก ขับเสมหะ แก้ไอ กระหายน้ำ ฟอกโลหิตสตรีหลังคลอด
- เมล็ดใน รสมัน ขับพยาธิไส้เดือนในลำไส้ แก้ท้องร่วง แก้อาเจียน บำรุงกำลัง
- เปลือกเมล็ด รสฝาด แก้ท้องร่วง แก้บิดลมป่วง สมานแผลที่ปาก คอ ลิ้นและตามร่างกาย รักษาแผลสด
- เปลือกต้น รสฝาดเมาร้อน แก้เหงือกบวม ฆ่าแมลงกินฟัน ฆ่าพยาธิผิวหนัง ต้มหรือฝนกับน้ำปูนใสชะล้างบาดแผลและทารักษาบาดแผลเรื้อรัง
- ทั้งต้น รสฝาดเมา แก้ไข้ตัวร้อน
- แก่น รสฝาดเมา กล่อมเสมหะและโลหิต รักษาฝีในมดลูก เป็นยาชักมดลูกให้เข้าอู่
- ราก รสฝาด แก้ท้องร่วง สมานแผล รักษาเริม และงูสวัด
ที่มา :
เต็ม สมิตินันท์. (2557). ชื่อพรรณไม้แห่งประเทศไทย. กรุงเทพฯ : สำนักงานหอพรรณไม้ สำนักวิจัยการ อนุรักษ์ป่าไม้และพันธุ์พืช กรมอุทยาแห่งชาติ สัตว์ป่าและพันธุ์พืช กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติ และสิ่งแวดล้อม. สุธรรม อารีกุล. (2552).
องค์ความรู้เรื่องพืชป่าทางภาคเหนือของประเทศไทย เล่ม 3. เชียงใหม่ : มูลนิธิ โครงการหลวง. ฐานข้อมูลพรรณไม้ องค์การสวนพฤกษศาสตร์: สืบค้น 11 กุมภาพันธ์ 2565, จาก
http://www.qsbg.org/database/botanic_book%20full%20option/search_page.asp
โครงการพัฒนากิจกรรมการด าเนินงานสวนพฤกษศาสตร์โรงเรียน สำหรับโรงเรียนสาธิต “พิบูลบำเพ็ญ” มหาวิทยาลัยบูรพา
http://www.st.buu.ac.th/botany/doc/2565/006%20มะขาม.pdf